Liczba wakatów w branży IT od lat utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. Jak dokładnie przedstawiają się liczby dotyczące niedoboru specjalistów IT na polskim rynku? Szczegółowe dane opublikował niedawno Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie “Ilu specjalistów IT brakuje w Polsce?”. W poniższym artykule szczegółowo omawiamy jego założenia.
Ilu specjalistów IT brakuje w Polsce – najważniejsze informacje o raporcie
“Ilu specjalistów IT brakuje w Polsce?” to raport z badania przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny we współpracy z Software Development Association Poland (SoDA), Kancelarią Prezesa Rady Ministrów oraz Poland.Business Harbour od lipca do września 2022 roku. Było to badanie ilościowo-jakościowe, które polegało na przeprowadzeniu ankiety wśród 100 polskich przedsiębiorstw zatrudniających specjalistów IT.
Wyniki skonsultowano w trakcie warsztatów z ekspertami polskiego rynku IT. Podstawowym celem, który przyświecał twórcom badania, było zrozumienie problemów wynikających z zatrudniania specjalistów IT a także wskazanie, jakie konsekwencje wynikają z niedoboru profesjonalnych kadr dla przedsiębiorców z branży IT.
W ankiecie wzięły udział następujące przedsiębiorstwa:
- 21 dużych firm (zatrudniające ponad 250 osób),
- 38 średnich firm (zatrudniające od 50 do 254 osób),
- 30 małych firm (zatrudniające od 10 do 49 osób),
- 11 mikrofirm (zatrudniające od 1 do 9 osób).
Kluczowa informacja, którą zawarto w raporcie, jest taka, iż w Polsce brakuje aż 147 tysięcy specjalistów IT. Jednocześnie aż 75 procent badanych przedsiębiorstw deklaruje, że w ostatnim roku liczba zatrudnionych przez nie specjalistów IT wzrosła.
Do pozostałych istotnych danych, które wyszczególnili autorzy badania, zaliczono:
- Aż 42 procent wakatów na stanowisko specjalisty IT jest dla przedsiębiorstw z tego sektora “trudnych do obsadzenia”.
- 64 procent firm, które wzięło udział w badaniu, zadeklarowało, że zatrudniło mniej doświadczonych specjalistów niż wynikało to z pierwotnych założeń.
- Aby luka IT została wypełniona, studia na kierunkach STEM powinno kończyć 3,5 razy więcej osób niż dotychczas.
- 20 procent firm często musiało rezygnować z realizacji projektu z powodu braku specjalistów IT.
Ilu specjalistów IT brakuje w Polsce?
W Polsce brakuje 147 tysięcy specjalistów IT. Taka liczba pracowników powinna być uzupełniona, jeżeli nasz kraj miałby mieć taką samą liczbę zatrudnionych w IT jak w krajach należących do Unii Europejskiej.
Autorzy badania przypomnieli, że w tej chwili specjaliści IT to około 3,5 procent wszystkich zatrudnionych w naszym kraju. Jednocześnie jest to jeden z najniższych wyników z całej UE. Mimo tego, iż w ciągu ostatnich 10 lat w Polsce miał miejsce duży wzrost bezwzględnej liczby pracowników w tej branży, różnica w wakatach między naszym krajem a unijną średnią jest zauważalna.
W ciągu ostatniej dekady przybyło w Polsce 192 tysięcy specjalistów IT, a obecnie jest ich łącznie około 586 tysięcy. Wskazana luka 147 tysięcy – jak zauważają autorzy badania – jest znacząca, ponieważ wynosi aż 77 procent przyrostu liczby specjalistów IT z ostatniego dziesięciolecia.
Dlaczego firmy IT mają problemy z rekrutacją?
Mimo tego, iż poziom zatrudnienia specjalistów w IT dynamicznie rośnie, z raportu wynika, że aż 85 procent badanych przedsiębiorstw posiadało wakaty na stanowisku specjalisty IT. Jednocześnie 42 proc. z nich jest trudnych do obsadzenia, ponieważ nie udało się znaleźć odpowiedniej osoby przez ponad 6 miesięcy. Największe trudności z obsadą dotyczą stanowisk seniorskich, na drugim miejscu pod tym względem plasują się stanowiska średniego szczebla. Najrzadziej prowadzono rekrutację juniorów i managerów.
Autorzy badania wskazują, że w pierwszym kwartale 2022 roku zaledwie 6 procent ankietowanych przedsiębiorstw z branży IT nie prowadziło rekrutacji na stanowisko specjalisty IT. Z kolei pozostałe 94 proc. firm miało w planach zatrudnienie średnio 61 osób. Jednocześnie aż 64 procent z nich ostatecznie zatrudniło zdecydowanie mniej specjalistów niż zakładały to plany.
Czym były spowodowane trudności z wypełnieniem wakatów? Do głównych przyczyn niepełnego zatrudnienia zaliczono:
- brak lub zbyt mało zgłoszeń kandydatów (34 procent),
- zbyt wysokie oczekiwania płacowe kandydatów (25 procent),
- niewystarczająca wiedza i umiejętności kandydatów (24 procent),
- zbyt małe doświadczenie kandydatów (16 procent),
- inne (1 procent).
Luka IT i jej konsekwencje
20% firm w związku z luką IT musiało odmawiać klientom realizacji projektu. Najczęściej wskazywaną konsekwencją luki było opóźnianie terminu realizacji zlecenia. Aż 61 procent badanych firm zadeklarowało, że musiało tak postąpić czasem, często bądź bardzo często.
Niedobór specjalistów oddziałuje również na pracowników. W związku ze zbyt małą liczbą specjalistów pracownicy musieli czasami (40 procent), często (16 procent) bądź bardzo często (3 procent) zostawać w pracy dłużej, aby wykonać wszystkie zlecone zadania.
Jak firmy radzą sobie z luką IT?
Co robią przedsiębiorstwa z branży IT, aby ograniczyć lukę IT? Najczęściej firmy stawiają na kształcenie i rozwijanie własnych pracowników. Ponad 30% badanych podmiotów korzystało również z usług IT od innych krajowych firm, zaś 14 procent od przedsiębiorstw zagranicznych. Warto nadmienić, że zaledwie 6 procent ankietowanych przedsiębiorstw zadeklarowało, że nie boryka się z problemem braków kadrowych.
Coraz mniej absolwentów studiów technicznych
Wydawać by się mogło, że dynamicznie rosnące zapotrzebowanie na specjalistów IT wiąże się także ze wzrostem absolwentów kierunków z grupy STEM (nauka, technologia, inżynieria, matematyka). Okazuje się jednak, że liczba tych absolwentów od 2017 roku… spada. Przyczyna nie tkwi wyłącznie w spadku ogólnej liczby absolwentów, gdyż, jak zauważają autorzy raportu, odsetek osób kończących kierunki STEM wśród wszystkich absolwentów także się zmniejsza.
Mimo iż to zjawisko jest ważne, rozwiązanie tego problemu jedynie w niewielkim stopniu może przyczynić się do zmniejszenia luki IT. Z badania PIE wynika wprost, że najwięcej problemów z rekrutacją pracowników dotyczy tych specjalistów, którzy mają już doświadczenie (midów i seniorów), zaś rekrutacja juniorów przebiega znacznie efektywniej.
Cały raport można przeczytać klikając tutaj.
Podsumowanie
Wyniki badania przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny jasno wskazują, że luka w IT to bardzo poważny problem. Trudności ze znalezieniem doświadczonych specjalistów skutkują tym, iż firmy z tej branży mają mniej możliwości w zakresie ekspansji, ponieważ z powodu braku rąk do pracy niejednokrotnie muszą odmawiać realizacji nowych projektów bądź oddają je z opóźnieniem.