Jak rozwijać soft skills w branży IT?
W tym artykule dowiesz się:
- Na których stanowiskach w IT soft skills są najważniejsze
- Jakie umiejętności z zakresu soft skills są mile widziane u pracowników branży it
- Dlaczego rozwijanie soft skill może okazać się trudniejsze niż zdobywanie umiejętności twardych
- Jak doskonalić umiejętności miękkie i gdzie szukać szkoleń w tym zakresie
Przez bardzo długi czas praca w branży IT kojarzyła nam się jedynie z językami programowania, nowoczesnymi technologiami, twardymi danymi i urządzeniami elektronicznymi. Na pierwszy rzut oka nie było tu miejsca na udoskonalanie i rozwijanie tzw. soft skills… a może jednak? Prawda jest taka, że czasy się zmieniają, stereotyp dewelopera-odludka już nie ma racji bytu, a posiadanie soft skills w branży IT jest przez pracodawców wymagane, a nie tylko uznawane za „nice-to-have”.
Co to są soft skills i dlaczego są istotne w IT?
Soft skills, czyli umiejętności miękkie, zawierają w sobie kompetencje społeczne i inteligencję emocjonalną. Dotyczą charakteru, umiejętności radzenia sobie ze stresem i silnymi emocjami (zarówno w pracy, jak i w prywatnym środowisku), czy też współpracy z innymi członkami zespołu i zarządzania czasem oraz swoimi zadaniami.
Umiejętności te są kluczowe w IT, ponieważ bardzo często zdarza się, że programiści mają bezpośredni kontakt z klientem – muszą się z nim porozumieć na poziomie i z szacunkiem, zrozumieć jego wymagania i często objaśnić techniczne zawiłości, które pojawiają się w projekcie. Oczywiście te obowiązki w głównej mierze należą do Team Leaderów, Product Ownerów czy analityków biznesowych, stanowiących „pomost” między klientami i zespołem programistycznym, jednak coraz częściej pojedynczy członkowie zespołu również muszą się z klientem dogadać.
Soft skills są ważne również dlatego, że znacznie ułatwiają pracę zespołową. Każdy z nas woli pracować z kimś, kto jest komunikatywny, potrafi priorytetyzować swoje zadania i empatycznie podchodzi do trudniejszych sytuacji. Umiejętności miękkie pozwalają na szybsze i efektywniejsze radzenie sobie z problemami, budowanie relacji i proaktywne poszukiwanie rozwiązań, co ma pozytywny wpływ na ogólną pracę w projekcie.
Pamiętajmy, że rozwój soft skills nie jest taki sam jak umiejętności twardych – często jest on trudniejszy i wymaga od nas więcej, ponieważ kompetencje miękkie są ściśle powiązane z naszą osobowością, charakterem i doświadczeniami życiowymi. Czasem jest trudno wyjść poza swoją strefę komfortu i nauczyć się lepiej komunikować, zwłaszcza kiedy czujemy się zdenerwowani czy zestresowani. Nie jest to jednak niewykonalne, a wręcz przeciwnie, i na pewno wyróżni nas na rynku pracy.
Kluczowe umiejętności miękkie poszukiwane przez pracodawców
Już w czasie rekrutacji potencjalny pracodawca i rekruter mają pewne oczekiwania od kandydatów i ich umiejętności miękkich. Oczywiście liczy się doświadczenie i umiejętności twarde, takie jak programowanie w konkretnym języku czy znajomość systemów (inaczej rekrutacja nie miałaby sensu), jednak soft skills także są poddawane ocenie i dobrze jest napisać o swoich mocnych stronach w CV (pamiętajmy jednak, żeby nie pisać nieprawdy). Jakie więc są kluczowe umiejętności miękkie poszukiwane przez pracodawców?
- Praca w zespole – efektywna współpraca, dzielenie się obowiązkami i delegowanie zadań między sobą, wspólne dążenie do celów i dzielenie się wiedzą;
- Asertywność – umiejętność, która pozwala na zachowanie i wyrażanie swojego własnego zdania, a także bezpośrednia komunikacja i wyrażanie emocji w „bezpieczny” sposób, który nie narusza praw i granic drugiej osoby;
- Zarządzanie emocjami i stresem – umiejętność zauważenia u siebie konkretnych emocji lub stresu w dużym nasileniu i aktywne redukowanie ich z zachowaniem granic swoich i drugiej osoby;
- Efektywna komunikacja – wyrażanie myśli i idei w jasny i bezpośredni sposób, dojrzałe przekazywanie i odbieranie feedbacku;
- Zarządzanie czasem i obowiązkami – skuteczne organizowanie czasu pracy, priorytetyzowanie zgodnie z tym, jak pilne i jak trudne do wykonania są zadania, unikanie opóźnień;
- Krytyczne myślenie – podejmowanie decyzji zgodnie z logicznym myśleniem i przeprowadzoną analizą, efektywne rozwiązywanie problemów;
- Elastyczność – dostosowanie się do dynamicznych warunków i zmian w projekcie czy zespole.
Oczywiście, wymienione powyżej soft skills nie są jedynymi właściwymi, na które trzeba zwrócić uwagę, ale na pewno są one kluczowe i ważne dla potencjalnego pracodawcy, który chce tworzyć zespoły zgrane i pracujące efektywnie.
Jak doskonalić komunikację interpersonalną i efektywność w zespole?
Żeby zdecydować się na doskonalenie naszych kompetencji miękkich, najpierw musimy zdać sobie sprawę z tego, czego tak naprawdę nam brakuje. Warsztaty zespołowe potrafią odkryć takie obszary, o których sami możemy nie mieć na co dzień pojęcia, a o które powinniśmy zadbać, żeby uczynić naszą pracę jeszcze bardziej wydajną. Jeśli naszym celem jest znaczne zwiększenie efektywności, powinniśmy najpierw zadbać o komunikację między pracownikami.
Komunikacja interpesonalna na wysokim poziomie łączy się z wysokimi wskaźnikami motywacji i zadowolenia z samej pracy. Usatysfakcjonowany pracownik lepiej sobie radzi, jest zdecydowanie bardziej efektywny i zaangażowany, zwłaszcza kiedy ma pewność, że może polegać na swoim zespole i współpracownikach. Dobra komunikacja pozwala też na szybsze przekazywanie informacji i, co za tym idzie, szybsze „ogarnięcie” zadań. Jeśli to kuleje, nasz zespół będzie się męczył, opóźniał wykonanie tasków i frustrował – czasem nie zdając sobie sprawy, w czym tkwi problem.
Dobra komunikacja zawsze zaczyna się od bezpośredniego lidera – jeśli on/ona nie przekazuje informacji i feedbacku na bieżąco, pracownicy nie mają szans, żeby samodzielnie sobie z tym poradzić. Managerowie wiele wiadomości dostają od swoich własnych przełożonych i jeśli zatrzymają je dla siebie, ich zespoły nie mają możliwości otrzymania informacji z innego źródła. To może powodować opóźnienia, brak skuteczności i mniejszą motywację do pracy.
Jest kilka zasad skutecznej komunikacji, które można wdrożyć bez większych rewolucji, wymagają tylko (lub aż) dobrej woli członków zespołu:
- budowanie komunikatów informatywnych z użyciem „ja”,
- otwarta komunikacja i kultura feedbacku,
- jasne zasady i ustalenia co do deadline’ów, podziału obowiązków, itd.,
- zrozumienie, co motywuje, a co demotywuje podwładnych,
- asertywność.
Istnieje sporo ćwiczeń zespołowych, które można przeprowadzić, żeby przećwiczyć komunikację interpersonalną. Im więcej praktyki, tym lepsze wzajemne zrozumienie i świadomość. Oczywiście, trzeba na to poświęcić też czas, i to specjalnie ukierunkowany na te konkretne zadania i ich wspólne wykonanie, ale korzyści z tego są ogromne i utrzymują się na lata – raz nabyte umiejętności miękkie nie znikają szybko z naszej świadomości i coraz łatwiej je doskonalić.
Rozwijanie umiejętności przywództwa i zdolności rozwiązywania konfliktów
Bycie dobrym liderem oznacza między innymi to, że mamy wysoki poziom soft skills. Inteligencja emocjonalna jest niezbędna, żeby sprawnie i skutecznie kierować zespołem, motywując ludzi i rozwiązując konflikty.
Powyżej pisaliśmy, że dobra komunikacja interpesonalna w zespole zaczyna się od lidera. „Przywództwo” oznacza też empatię i zrozumienie, jakie przełożony musi wykazywać w stosunku do pracowników, żeby ci chcieli dla niego pracować i czerpać z tego satysfakcję. Dobry lider motywuje i inspiruje zespół, skutecznie zarządzając swoimi emocjami i zauważając emocje innych, żeby w porę móc zażegnać ewentualne konflikty. Powinien aktywnie słuchać, poznając wszystkie strony i zdania w sporze, i wypracowując najlepsze rozwiązania w sposób bezpośredni i na bazie posiadanych informacji, a nie odczuwanej złości czy strachu/stresu.
Pamiętajmy, że lider jest odpowiedzialny za swój zespół, więc powinien wstawiać się za swoimi ludźmi i starać się dbać o ich dobro, co jest szczególnie ważne w większych firmach, gdzie współpraca między działami jest powszechna i każdy z zespołów ma swoje zadania i interesy. Nie jest to łatwe zadanie – również liderzy, którzy mają z reguły wyższy poziom rozwinięcia soft skills, mogą skorzystać z dodatkowych, dedykowanych szkoleń, takich jak „Power Skills for IT Leaders” w Szkole Biznesu Politechniki Warszawskiej.
Szkolenia i metody rozwijania soft skills dla profesjonalistów IT
Szkolenia rozwojowe soft skills nadal są w mniejszości, jeśli zestawimy je z z tymi traktującymi o twardych umiejętnościach i programowaniu, jednak stają się coraz bardziej popularne i pożądane przez pracodawców, dlatego dobrze je mieć w swoim CV. Organizacje IT często posiadają w swoich ofertach benefitowych budżety rozwojowe, w ramach których programiści mogą wybrać sobie szkolenia i warsztaty, w których chcą wziąć udział. Takie szkolenia, grupowe lub indywidualne, zwykle są organizowane przez zewnętrzne firmy, które wyspecjalizowały się już w tej tematyce, widząc jej potencjał.
Jeśli nie chcemy albo nie mamy możliwości, żeby brać udział w takich szkoleniach w firmie, możemy również spróbować kursów online. Na przykład na platformie szkoleniowej Udemy znajdziemy kurs o nazwie „Soft skills: 12 soft skills essential for success in life”. Możemy też wybrać bardziej specjalistyczne opcje: „Soft skills for IT Architects and IT Practitioners” lub „Soft skills for Designers in IT”.
Mamy możliwość wybrać się nawet na całe studia podyplomowe „Soft skills w IT”, które znajdują się w ofercie różnych Wyższych Szkół i uczelni, przykładowo podlinkowana WSPA w Lublinie. Znajdziemy tam bloki tematyczne takie jak: „Motywacja w realiach IT”, „Leadership”, „Asertywność lidera” albo „Odporność psychiczna i radzenie sobie ze stresem”. Te soft skills są niezbędne, jeśli mamy aspiracje do zostania liderem czy managerem zespołu oraz posiadania większej odpowiedzialności za dowiezienie projektu czy produktu klientowi. Bez nich, nasza praca i praca naszych współpracowników byłaby naprawdę trudna, wręcz niewykonalna – naprawdę warto więc zainwestować w rozwój umiejętności miękkich i pamiętać o nich pisząc CV, a wtedy sam rozwój naszej kariery będzie płynny i o wiele łatwiejszy.
Porozmawiajmy!
a my pomożemy Ci wdrożyć najnowsze rozwiązania!