Czym jest non-disclosure agreement i co grozi za jego złamanie?
Umowa o zachowaniu poufności (ang. non disclosure agreement) to rodzaj stosunkowo często zawieranej umowy, w której obie strony deklarują, że zachowają w tajemnicy przekazywane sobie informacje. Stronami umów NDA są najczęściej dwaj przedsiębiorcy bądź przedsiębiorca i pracownik. Czym dokładnie jest non-disclosure agreement i co grozi za jego złamanie? Szczegółowo wyjaśniamy to w poniższym poradniku.
Czym jest non-disclosure agreement (NDA)?
Co to non-disclosure agreement? Umowa o zachowaniu poufności (ang. non-disclosure agreement), w skrócie NDA, to specjalny rodzaj kontraktu, który jest zawierany między najczęściej dwiema stronami – zazwyczaj są to dwaj przedsiębiorcy bądź przedsiębiorca i pracownik. Istnieją także kontrakty NDA wielostronne – wówczas wszystkie strony są zobowiązane do zachowania poufności względem pozostałych, ponieważ każda z nich wyjawia jakieś poufne informacje. Z kolei w przypadku umów jednostronnych obowiązek zachowania poufności dotyczy wyłącznie jednej strony umowy.
Omawiana umowa zakłada, że obie strony dochowają tajemnicy uzyskanych informacji – mowa tutaj chociażby o tajemnicy przedsiębiorstwa. Kontrakt zawierany jest między stroną, która otrzymuje dostęp do informacji poufnych oraz tą, która te informacje ujawnia. NDA może dotyczyć zachowania w tajemnicy również takich kwestii jak:
- know-how,
- pomysły dotyczące prowadzonego biznesu,
- zapisy umowy zawieranej z pracownikami,
- zapisy umowy zawieranej z kontrahentami,
- zapisy umowy mówiącej o zbyciu udziałów w spółce,
- zapisy umowy zawieranej przed rozpoczęciem negocjacji handlowych.
Dokładny zakres obowiązywania umowy uzależniony jest od negocjacji pomiędzy jej stronami a także indywidualnej sytuacji gospodarczej danego przedsiębiorstwa. Zazwyczaj tajemnicy podlegają jednak wyjątkowo ważne informacje, które nie powinny ujrzeć światła dziennego, aby firma mogła zachować istotne przewagi konkurencyjne.
Zapraszamy na nasz blog – można tam znaleźć wiele ciekawych i merytorycznych poradników.
Przed czym NDA chroni pracodawcę?
Celem umowy NDA jest przede wszystkim uchronienie przedsiębiorcy przed nieuprawnionym wyciekiem lub wykorzystaniem poufnych informacji przez podmioty, które otrzymały do nich dostęp w ramach współpracy. Taką umowę powinien podpisywać przedsiębiorca najlepiej z wszystkimi osobami, które w ramach współpracy uzyskują dostęp do wrażliwych, poufnych informacji dotyczących funkcjonowania spółki.
Gdy umowa NDA jest podpisana, przedsiębiorstwo zyskuje ochronę przed ujawnieniem kluczowych danych z punktu widzenia prowadzonej działalności – ich ujawnienie mogłoby mieć bardzo negatywny wpływ na pozycję firmy w branży oraz obniżyć poziom jej konkurencyjności względem pozostałych podmiotów. W umowie NDA najczęściej istnieją zapisy dotyczące tego, czy i w jakiej formie osoba uzyskująca dostęp do informacji może je przekazywać dalej a także jakie grożą jej konsekwencje, jeśli nie zastosuje się do zapisów kontraktu.
Dodatkowo, umowa NDA ułatwia również ewentualne dochodzenie odszkodowania w sytuacji, gdyby doszło do naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Ponadto gdy kontrakt NDA zawiera informacje na temat kary umownej, poszkodowany przedsiębiorca nie będzie musiał w pozwie sądowym wykazywać wysokości szkody, co niewątpliwie będzie ogromnym ułatwieniem.
Zawarcie umowy NDA stanowi także dowód dla sądu, że przedsiębiorca wykazał się chęcią zachowania konkretnej informacji jako poufnej. Wyrok Sądu Najwyższego z 6 czerwca 2003 r. wskazał, że jest to istotny warunek, aby pewne informacje mogły zostać objęte tajemnicą przedsiębiorstwa.
Jakie są standardowe składowe NDA?
Każda umowa NDA powinna zawierać nieco inne informacje w zależności od określonych okoliczności i indywidualnej sytuacji gospodarczej konkretnego przedsiębiorstwa. Do standardowych składowych NDA zalicza się:
- maksymalnie precyzyjne określenie katalogu informacji poufnych,
- wskazanie celu, do którego informacje poufne mogą być wykorzystywane,
- wskazanie wyjątków od dochowywania obowiązku zachowania konkretnych informacji w danych okolicznościach,
- wyszczególnienie standardów ochrony informacji, czyli działań, które powinna podjąć strona uzyskująca dostęp do informacji, aby zachować poufność,
- czas trwania umowy,
- wysokość kar umownych wynikających z nieprzestrzegania zapisów kontraktu a także możliwości dochodzenia odszkodowania w wyższej kwocie,
- wskazanie działań, które powinny być podjęte w celu zabezpieczenia tajemnicy,
- wskazanie zasad postępowania w kontekście informacji poufnych po wygaśnięciu umowy NDA.
Jakie kary są przewidywane za złamanie NDA?
Złamanie postanowień wynikających z podpisanej umowy NDA niesie za sobą określone konsekwencje – przede wszystkim jest to zazwyczaj kara pieniężna. W umowie powinny być wskazane dokładne konsekwencje wynikające z takiego postępowania – mowa tutaj o konieczności wypłaty odszkodowania w wysokości pełnej szkody – zarówno poniesionych przez firmę strat z tego tytułu jak i utraconych korzyści.
W wielu przypadkach udowodnienie wysokości szkody mogłoby być bardzo trudne i dlatego w kontraktach NDA powinno się dokładnie wyszczególniać kary umowne – dzięki temu dochodzenie należnego odszkodowania jest zdecydowanie prostsze. Wystarczy, że przedsiębiorca, który przekazał drugiej stronie umowy informacje, wykaże fakt naruszenia zapisów kontraktu a także zapis mówiący o karze umownej. Warto również pamiętać, by umowa zawierała także zapis pozwalający na dochodzenie odszkodowania przewyższającego tę karę – dotyczy do sytuacji, w których wysokość strat byłaby wyjątkowo wysoka i znacznie przewyższała odszkodowanie sprecyzowane w umowie.
Kary umowne w ramach NDA mogą mieć różne formy – oprócz kar finansowych, oznacza to oczywiście natychmiastowe zerwanie współpracy oraz w wielu przypadkach dodatkowo skierowanie sprawy do sądu.
Czy da się anulować NDA?
Jak wyglądają możliwości w zakresie anulowania NDA? Największy wpływ mają zapisy dotyczące czasu trwania takiej umowy. Wydawać by się mogło, że jeśli przedsiębiorca wpisze w umowie, że umowa obowiązuje przez czas nieokreślony, to bardzo dobrze zabezpieczą poufne informacje, dzięki czemu druga strona nie będzie miała możliwości anulowania kontraktu. Okazuje się jednak, że jest wręcz przeciwnie.
Kodeks cywilny jasno wskazuje, że umowy podpisane na czas nieoznaczony mogą być wypowiedziane w dowolnym momencie – wystarczy, że dokona tego jedna ze stron dokumentu, czyli również ta, która miała dochować tajemnicy. W ten sposób umowa zostanie automatycznie anulowana, zaś dana osoba nie będzie już zobowiązania do zachowania poufności, a wyciągnięcie wobec niej konsekwencji będzie niemożliwe.
Aby ograniczyć możliwości anulowania umowy NDA, warto wskazać dokładny czas trwania kontraktu – np. 5 lat oraz obowiązek dochowania tajemnicy przez wskazany czas po zakończeniu obowiązywania umowy.
Porozmawiajmy!
a my pomożemy Ci wdrożyć najnowsze rozwiązania!