Czterodniowy tydzień pracy to jeden z coraz popularniejszych trendów, który zauważalny jest przede wszystkim wśród firm działających w ramach branży IT i nowych technologii. Na wprowadzenie tego innowacyjnego rozwiązania decydują się zarówno globalne korporacje jak i niewielkie przedsiębiorstwa. Jakie są szanse i zagrożenia wynikające z skrócenia tygodnia pracy? Szereg wartościowych informacji prezentujemy w niniejszym poradniku.
Czterodniowy tydzień pracy w IT – ewolucja czy rewolucja?
Wiele badań pokazuje dobitnie, że efektywność pracowników znacząco spada po około 4-6 godzinach. Tym samym pracownicy, którzy wykonują swoje obowiązki przez dłuższy czas, są mniej wydajni, co z kolei powoduje straty dla firmy. Obecnie firmy, które chcą wzbudzić zainteresowanie wśród potencjalnych kandydatów, muszą stawiać nie tylko na benefity pracownicze, ale także na elastyczne podejście w zakresie czasu pracy. Czy tym, co motywuje specjalistów IT, jest skrócenie czasu pracy i jak wygląda podejście do takiego rozwiązania w Polsce i innych krajach?
Czterodniowy tydzień pracy wdrażany jest na coraz szerszą skalę w wielu krajach, m.in. w Islandii. Tam przeprowadzono badanie, które miało na celu sprawdzenie, w jaki sposób skrócenie tygodnia pracy przełoży się na efektywność pracowników. W badaniu wzięło udział 2,5 tysiąca osób, czyli 1% osób aktywnych zawodowo. Przebadane osoby wskazywały, że dzięki tej zmianie były mniej zestresowane oraz mniej narażone na wypalenie zawodowe. Niektórzy wskazali, że dzięki skróceniu tygodnia pracy poprawił się stan ich zdrowia.
W Hiszpanii prowadzone są prace nad pilotażowym programem, który zakłada skrócenie tygodnia pracy do 32 godzin. Rząd przeznaczył na realizację tego programu 50 mln euro z funduszy europejskich. Weźmie w nim udział 200 małych i średnich przedsiębiorstw, zaś jego skutki będą weryfikowane przez okres 3 lat. W gronie krajów prowadzących prace nad wprowadzeniem 4-dniowego tygodnia pracy znajduje się także Francja, Niemcy, Nowa Zelandia i Finlandia.
Korzyści dla pracowników, ale czy również dla pracodawcy?
Z jakich powodów specjaliści IT rezygnują z pracy? Dzieje się tak z różnych powodów. Niestety, system kafeteryjny benefitów pracowniczych czy wysokie wynagrodzenia to w wielu przypadkach stanowczo niewystarczające korzyści, które mogą zmotywować cenionych specjalistów do podjęcia pracy w danym miejscu. Czy zatem skrócenie czasu pracy może sprawić, że pracownicy będą wydajniejsi oraz lepiej zmotywowani? Z całą pewnością tak. Dodatkowy czas wolny sprawi, że pracownicy będą mogli także lepiej zadbać o swoje zdrowie, a także relacje z rodziną, co może przyczynić się do poprawy ich ogólnego samopoczucia.
Czy pracodawcy, którzy zdecydują się na skrócenie czasu pracy również odniosą korzyści? Wielu z nich może uznać, że płacenie pracownikom takiej samej pensji za mniej godzin będzie stanowczo nieopłacalne i nielogiczne. Z kolei pracownicy, którzy w zamian za skrócenie czasu pracy mieliby otrzymywać proporcjonalnie niższe wynagrodzenie, najpewniej również nie byliby zadowoleni z takiego rozwiązania. Z drugiej strony krótszy czas funkcjonowania przedsiębiorstwa spowodowałby obniżenie zużycia energii elektrycznej, gazu czy wody, co pozytywnie wpłynęłoby na ponoszone przez firmę koszty.
Prawo pracy, a czterodniowy tydzień pracy
To, w jaki sposób pracownik wykonuje swoje obowiązki oraz w jakim czasie, ustala pracodawca. Ma on w tym względzie całkowitą dowolność. Kodeks pracy reguluje czas pracy. W naszym kraju przyjęło się, że standardem jest 8 godzin dziennie, czyli 40 godzin tygodniowo. Jednocześnie w kodeksie wskazano, że czas pracy może być modyfikowany w zależności od ustaleń pomiędzy pracodawcą a pracownikiem.
Oznacza to, że nie ma żadnych przeciwwskazań ku temu, by polskie firmy mogły wprowadzić czterodniowy tydzień pracy. Według Jacka Ma, założyciela serwisu Alibaba, już wkrótce czterodniowy tydzień pracy będzie globalnym standardem. Wynikać to ma z postępującej automatyzacji i robotyzacji.
Czy w Polsce są przedsiębiorstwa, które zdecydowały się na skrócenie czasu pracy? Tak – większość z nich działa w ramach branży IT. Przykładem jest tutaj firma Nozbe, która organizuje tzw. “luźne piątki”. Nie są to dni w pełni wolne od pracy, jednakże pracownicy mają wówczas znacznie więcej czasu wolnego, który mogą poświęcić na rozmowy ze współpracownikami bądź rozwój osobisty. Inne rozwiązanie wprowadziła agencja kreatywna Kava – zdecydowała się na 6-godzinny dzień pracy 5 dni w tygodniu bez zmniejszania wynagrodzeń pracownikom. Efektem był wzrost liczby realizowanych projektów oraz przychodów osiągniętych przez firmę.
Czy czterodniowy tydzień pracy może wpłynąć na efektywność pracowników?
Czy rzeczywiście wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy może przełożyć się w bezpośredni sposób na efektywność pracowników? Warto w tym miejscu przypomnieć wyniki badań prowadzonych przez globalne korporacje. W japońskim oddziale Microsoftu, gdzie wprowadzono takie rozwiązanie, produktywność pracowników wzrosła o 40%. Dzięki skróceniu czasu pracy zminimalizowano zjawisko nazywane jako “performative labour”, które polega na tym, że pracownicy są obecni w pracy, jednak ich wydajność pozostawia wiele do życzenia.
Na ten sam krok zdecydowała się znana firma Bolt. W ramach eksperymentu postawiono hipotezę, że dzięki mniejszej liczbie godzin efektywność pracowników wzrośnie. Ryan Breslow, założyciel firmy, napisał później na stronie internetowej, że “założę się, że pracując od poniedziałku do czwartku staniemy się znacznie bardziej wydajni”.
Czterodniowy tydzień pracy w branży IT – za i przeciw
Jakie są “za” i “przeciw” wprowadzeniu czterodniowego tygodnia pracy w branży IT? Porównanie przedstawiliśmy w poniższej tabeli.
| Za |
Przeciw |
| Wzrost wydajności pracowników |
Skrócenie czasu pracy mogłoby wiązać się ze zmniejszeniem pensji, co nie spodobałoby się pracownikom |
| Polepszenie samopoczucia pracowników |
Taka sama liczba obowiązków do wypełnienia w krótszym czasie |
| Ograniczenie kosztów związanych z opłacaniem energii elektrycznej, gazu czy wody dla pracodawców |
Mniejsza konkurencyjność na rynku spowodowana tym, iż klienci mają zapewniony dostęp do usług w krótszym czasie |
| Mniejsze ryzyko wypalenia zawodowego |
|
| Mniejsze koszty związane z dojazdami do pracy |
|
| Wzrost atrakcyjności firmy w oczach potencjalnych kandydatów |
|